Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
Niet meer van toepassing. Bunker is ingegraven in het veld. |
|
Aantal kamers |
2 achteraan verbonden kamers en een sas
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- De hoeken van de bunker waren afgewerkt met baksteen, daarna is het geheel gecementeerd.
- Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
- Het linker en enige schietgat zat verborgen achter een valse houten deur van 1,00m x 2.00m (BxH).
- Op de plaats waar het tweede schietgat (voorzijde commandokamer) en op de linker zijkant waren nog eens valse ramen uitgewerkt. Deze waren telkens uitgewerkt op een vast gemonteerde gegalvaniseerde metalen plaat van 1.00m x 1.40m (BxH) waarop langs de buitenzijde houten raamprofielen waren gekleefd.
- Onderaan had de bunker een zwartgeverfde plint.
- De dakstructuur was opgetrokken in hout en de dakbedekking zelf bestond in dit geval uit grijze Boomse pannen.
- Het toegangssas had een plat dakje met een fraaie uitgecementeerde dakrand. Om het water hiervan af te leiden was er een zinken goot voorzien van 1.20m met onderaan een fonten dolphin van 1.50m.
- Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
- De bunker werd ook van een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- De haag en de bomen tussen bunker en steenweg moesten zeker bewaard blijven. De haag diende trouwens uitgebreid te worden naar de drie nog vrijzijnde kanten van de bunker.
- De bunker had het uitzicht van een gemetst huisje tussen de laatste boerderij en het kasteel op Betsberg langs de Geraardsbergsesteenweg.
- Van bouwstijl was hij vrij identiek aan Be11 en Be21. Hij moest qua uitzicht aansluiten bij de hoeve waarbij hij kwam te staan.
- Structuur.
- Hij bevatte twee kamers waarvan enkel de linker kamer voorzien was van een schietgat. De rechter kamer waar het toegangssas in toe kwam was een commandokamer.
- Opmerkingen.
- Het is net zoals Be15 een bunkertje vooruitgeschoven op de steunlinie van Betsberg op de rechter kant. Hij staat vooruitgeschoven tussen Be21(110 m) en Be22 (300 m). Dit heeft vermoedelijk te maken met het feit dat het zicht van Be21 iets te beperkt zal geweest zijn.
- De bunker gaf zelf dekking aan Be12 (105 m).
- In zijn enige mitrailleurkamer was hij standaard voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur. Daarnaast was hij eveneens uitgerust voor het opstellen van een Browning FM30 mitrailleur.
- Het was één van de commandobunkertjes op Betsberg.
- Deze bunker maakte deel uit van een grote onteigening voor de bouw van een ganse reeks bunkers op de terreinen heden gekend als Betsbergebos. Deze akte omvatte al de volgende bunkers: Be3, Be4, Be5, Be6, Be7, Be8, Be9, Be10, Be11, Be14 en Be15 (enkel erfdienstbaarheden), Be16, Be17 (deels), Be18 (enige bunker uit deze akte gelegen op grondgebied Moortsele en niet Oosterzele), Be19 (enkel beperkte permanente erfdienstbaarheid), Be20 en Be21.
- De akte werd opgemaakt aan de familie Hye-Hoys, woonachtig te Gent.
- Voor het gedeelte Be16 werd een onteigening gedaan in het perceel landbouwgrond gekend als Oosterzele, sectie C, kadastraal perceel 43f van 1 are 38 ca.. Dit onteigende gedeelte maakte deel uit van een groter vernoemd perceel, maar kreeg na onteigening geen apart perceelnummer of index toegekend.
- Daarnaast werd er bijkomend over een strook van 2 meter breed, een permanente toegang voorzien om de bunker te kunnen bereiken (de permanente erfdienstbaarheid). Deze verliep in dit geval in twee richtingen. Zo was er enerzijds een verbinding van het perceeltje waar de bunker opstond, langs de haag met de Geraardsbergsesteenweg, in de richting van de zuidelijke rondweg, die daar in elk geval toen nog aansloot op de steenweg zelf. Deze erfdienstbaarheden verliepen dan ook over het perceeltje van de boerderij juist naast de bunker. Ze liep op die manier over de percelen 43f, 43d en 43g. Daarnaast was deze bunker ook via een permanente erfdienstbaarheid verbonden met de bunker Be21 op de rand van veld en bos. Deze erfdienstbaarheid verliep aansluitend op de vorige zo goed als rechttoe rechtaan richting Be21.
- Voor de bouw van de bunker werd enkel de permanente erfdienstbaarheid in de richting van de zuidelijke rondgang ruimer te worden voorzien over een breedte van 5 meter (de tijdelijke erfdienstbaarheid). Deze tijdelijke erfdienstbaarheid diende 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunkers mogelijk te maken.
- Deze grote akte werd getekend op 23 juli 1935 voor de totale prijs van 75.000 Bef.
- In deze akte werd een bijkomende clausule opgenomen zodat deze familie jaarlijks nog een intrest ontving op dit totale bedrag ter grootte van 4.5% (3.375 Bef).
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Op 19 januari 1935 volgde onder andere voor deze bunker een kleine correctie op het bestaande plan (dat hiervoor niet werd hertekend) maar waardoor de buitenmuur deel uitmakend van het toegangssas, parallel met de zijmuren van de bunker, werd beperkt tot 1,00m in plaats van de eerder voorziene 1.30m.
- Deze bunker stond origineel langs de Geraardsbergsesteenweg op de terreinen van het kasteel van Betsberg. De bunker is ondergraven en zo laten verdwijnen in de grond. Hij steekt dus nog in zijn geheel als een massieve blok dieper onder het kleine graslandje verborgen. De ondergraving is uitgevoerd door "Loonwerken De Clercq" uit Gijzenzele in dezelfde periode dat er op de terreinen van het kasteel van Betsberg nog 3 andere bunkers zijn ingegraven.
- Omdat de bunker reeds is ondergraven, is het moeilijk na te gaan of de bunker al dan niet sporen droeg van de eerdere strijd.
- Voor zijn afbraak was het een vrij fraai bunkertje daar hij nog twee zo goed als intakte puntgevels bezat.
- Voor de foto's van de ondergraving zou ik zeker "Loonwerken De Clercq uit Gijzenzele" willen bedanken.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 72.328,28 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 58.644,99 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 58.894,99 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- Als men op de Geraardsbergsesteenweg komende van de Meerstraat naar de top van de Betsberg rijdt, stond de bunker origineel op de linker kant van de weg tussen de tweede boerderij (op de terreinen van het kasteel van Betsberg zelf) en het kasteel, vrij kort tegen de boerderij. Er zijn geen restanten of herkenningspunten meer die nog wijzen op het vroegere bestaan van deze bunker.
- Hij stond op de kop van het met hout omheinde kleine weilandje tussen het laatste boerderijtje en het kasteel.
- Pas wel op. Blijf best van het privéterrein waar de bunker zich origineel bevond. De eigenaar stelt geen bezoekers op prijs. Bewaar voor uw eigen veiligheid best de privacy en betreedt de terreinen niet op eigen risico. De bunker is uiteindelijk toch verdwenen.
|
Voorstudie van dit bunkertje. Het bunkertje lag dus vlakbij de hoeve heden nog het kortst gelegen tegen het kasteel van Betsberg. |
|
|
Detail van de voorstudie. De bunker kwam praktisch rechtstreeks aan te sluiten met de hoeve die ernaast was gelegen. |
|
|
Algemene onteigeningsschets horende bij het zuidelijke gedeelte van Betsbergebos. De meest linkse bunker is Be3, dan ziet men Be5. Iets meer naar rechts (noordelijkste van 2) is Be4, het kleine terreintje is Be6. Daarna zie je nog van links naar rechts Be7, Be8, Be9, Be10, Be11 en iets hoger langs de steenweg Be16.
|
|
|
Detail van deze onteigeningsschets. Het toont in feite 4 bij elkaar opgestelde bunkers. Meest links Be9, centraal Be10, rechts Be11. Iets hoger achter het huidige nog bestaande boerderijtje, lag Be16. Al deze bunkers zijn ingegraven rond dezelfde periode, allicht half jaren '80. Bij deze 4 bunkers hoort in feite ook nog de bunker Be21 gezien te worden (iets noordelijker maar niet op deze schets). Juist boven Be16 zie je nog net de erfdienstbaarheid naar deze bunker beginnen. |
|
|
Terreinschets horende bij de bouwplannen van dit bunkertje. |
|
|
Origineel Grondplan van het ondertussen verdwenen bunkertje op de terreinen van Betsberg. |
|
|
Dwarsdoorsnede AB bij het bovenstaande grondplan. Zoals op de foto's hieronder te zien, had deze bunker zijn puntgevels nog toen hij werd ingegraven in de grond. |
|
|
Langsdoorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Op de schets is ook zichtbaar dat het enige schietgat verborgen zat achter een nepdeur. |
|
|
De rechter zijkant van de bunker. De bunker had tot bij zijn ondergraving nog beide puntgevels in vrij perfecte staat. Achteraan had het sas een plat dakje. Onderaan had de bunker een zwartgeverfde boord. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Vooraanzicht. Links het enige schietgat, origineel gecamoufleerd als een deur. De commandokamer had een nepraam. Achteraan was het gedeeltelijk geopende sas. De ondergraving is begonnen met de bunker zoveel mogelijk rondom over grote diepte vrij te graven. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Het graven van de grote kuil juist achter de bunker. Het is de bedoeling dat de bunker zal wegzakken in deze grote put. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De kraan van Loonwerkersbedrijf De Clercq uit Gijzenzele zit hier reeds op halve diepte van wat de kuil uiteindelijk moet worden. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Hier is de kuil reeds half uitgegraven op volle diepte met de machinist die de werken uitvoert beneden in de put. De put kan op alle manieren afkalven en de bunker kan in feite elk moment naar beneden storten. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De kraan is beneden in de kuil de put aan het uitgraven op de volle diepte. Zeker de foto hiernaast is een duidelijk voorbeeld van hoe iets dergelijks zeker niet zou mogen gebeuren rekening houdend met de veiligheid van de machinist. U kunt zelfs reeds de bunker lichtjes beginnen zien overhangen in de richting van de put. Mocht er iets onverwachts zijn gebeurd met de bunker stonden de rupsen van de kraan ook nog verkeerd zodat hij nog onmogelijk zou hebben kunnen wegkomen in nood. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Door het uitgraven van de tweede helft van de put, achter de bunker begint deze stilletjes aan in de grote kuil te zakken. Recht voor u zicht op de Geraardsbergsesteenweg. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Bij het verder weggraven achter de bunker is hij praktisch volledig scheefgezakt in de put. De beide puntgevels zijn ondertussen omgevallen. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De steeds meer wegzakkende bunker. U ziet hier wel mooi het afgewerkte vlakke dakje op het sas. Men ziet ook duidelijk het grote nepraam op de linker zijkant. Mogelijks meen ik nog een nepraam te zien op de achterkant van het sas. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Voor de aannemer volgt nu het moeilijkste. Achteraan steekt de bunker diep genoeg. Vooraan steekt hij echter nog altijd boven de grond. Nu is het dus een kwestie van de bunker verder te proberen ondergraven of achteraan steeds dieper te gaan zodat hij toch nog wat meer naar achteren zakt. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De scheefgezakte bunker in zijn kuil. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De loonwerker probeert maar steeds de kuil achter de bunker dieper en verder uit te graven zodat de bunker verder achteruit in zijn kuil zou zakken. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Er is reeds een tweede kraan bijgehaald om de grond die uitgehaald wordt in twee keren te kunnen bovenwerpen. De bunker moet nog steeds dieper zien te zakken. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Idem als vorige. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
De bunker ligt uiteindelijk praktisch diep genoeg om hem volledig onder de grond te kunnen laten uitkomen. Het betonnen monster heeft zijn eindplaats bereikt.(Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Eenmaal de bunker in zijn kuil is verdwenen wordt het geheel opnieuw afgedekt met grond. Er zal natuurlijk evenveel volume aan grond dan dat de bunker groot was, moeten afgevoerd worden. (Foto: Fam. De Clercq) |
|
|
Het wegwerken van de laatste overtollige grond. Hier allen grond, sterk voorzien van puin van de verdwenen bunker. De bunker zal naar de kant van de steenweg zeker niet zo heel diep in de ondergrond steken.
In de verte ziet u aan de overkant van de steenweg nog Be12 en A33 liggen. (Foto: Fam. De Clercq)
|
|
|
De bunker stond op de kop van het weilandje dat apart is uitgespannen tussen het boerderijtje en het kasteel. |
|
|
Foto van de exacte lokatie waar de bunker ooit moet gestaan hebben. Zijn schietgat keek praktisch loodrecht over de steenweg uit. Hij moet ongeveer iets meer naar rechts van het boompje in de haag gestaan hebben, op de rand van het huidige weilandje. |
|
|
De bunker moet vrij dicht bij dit boerderijtje gestaan hebben. Dit fotootje is getrokken door de haag van de terreinen op Betsberg. |
|
|
| |
|
|
.jpg)
